Tarixdə Bu Günün Unudulmaz Anları

Tarix boyunca 13 aprel günü bir sıra mühüm hadisələrlə yadda qalıb. Bu tarixdə baş verən hadisələr dünya siyasətinə, mədəniyyətinə və texnologiyasına dərin təsirlər göstərmişdir. Aşağıda 13 aprel tarixində baş vermiş əlamətdar hadisələrin xronoloji xülasəsi təqdim olunur:

• 1204-cü il – Dördüncü Səlib yürüşü zamanı səlibçilər Bizans İmperiyasının paytaxtı Konstantinopolu ələ keçirərək şəhəri taladılar. Bu hadisə nəticəsində Latın İmperiyası quruldu və bu, regionun siyasi xəritəsində mühüm dəyişikliklərə səbəb oldu.
• 1598-ci il – Fransa kralı IV Henri tərəfindən imzalanan “Nant fərmanı” protestantlara (hüqenotlara) müəyyən dini azadlıqlar tanıdı və Fransada dinlərarası qarşıdurmaların azalmasına zəmin yaratdı.
• 1742-ci il – Görkəmli bəstəkar Georg Friderik Händelin “Messiah” oratoriyası ilk dəfə İrlandiyanın Dublin şəhərində ifa olundu. Bu əsər sonradan Qərb musiqisinin klassik incilərindən birinə çevrildi.
• 1829-cu il – Böyük Britaniyada Katolik Emansipasiyası aktı qəbul edildi. Bu, katoliklərin siyasi hüquqlarının tanınması baxımından mühüm addım oldu.
• 1849-cu il – Macar inqilabının öncüllərindən Layoş Kossuth müstəqil Macar Respublikasını elan etdi və bu, Avropada azadlıq mübarizələrinin güclənməsinə təsir göstərdi.
• 1861-ci il – ABŞ-da Vətəndaş müharibəsi Fort Sumterin atəşə tutulması ilə rəsmi olaraq başladı. Bu müharibə ABŞ tarixində ən qanlı münaqişələrdən biri kimi yadda qaldı.
• 1870-ci il – Nyu-Yorkda ilk dəfə metro xətti sınaqdan keçirildi ki, bu da şəhər nəqliyyatının gələcək inkişafında əsaslı rol oynadı.
• 1902-ci il – ABŞ-ın Kansas City şəhərində “Electric Park” əyləncə parkı istifadəyə verildi. Bu park müasir əyləncə sənayesinin ilkin nümunələrindən biri idi.
• 1919-cu il – Hindistanın Amritsar şəhərində baş verən Jallianwala Bagh qətliamında Britaniya qoşunları yüzlərlə dinc nümayişçini öldürdü. Bu faciə Hindistanın müstəqillik hərəkatını daha da gücləndirdi.
• 1941-ci il – Nasist Almaniyası Yuqoslaviyanı işğal etdi və ölkənin kralı II Peter mühacirətə məcbur oldu.
• 1943-cü il – SSRİ-nin Katın qətliamında əli olduğu iddiaları səbəbindən Polşa sürgün hökuməti Moskva ilə diplomatik əlaqələri kəsdi.
• 1945-ci il – Vyana şəhəri Sovet qoşunları tərəfindən faşist işğalından azad edildi və bu, İkinci Dünya Müharibəsinin son mərhələsinə işarə etdi.
• 1960-cı il – ABŞ-ın ilk naviqasiya peyki olan Transit 1-B uğurla orbitə buraxıldı. Bu hadisə müasir GPS texnologiyasının təməlini qoydu.
• 1964-cü il – Sidney Poitier “Lilies of the Field” filmindəki roluna görə Oskar qazanan ilk afroamerikalı aktyor oldu və kino sənayesində irqçilik baryerinin qırılmasına töhfə verdi.
• 1970-ci il – NASA-nın “Apollo 13” missiyası zamanı baş verən texniki nasazlıq ekipajın həyatı üçün təhlükə yaratdı, lakin sonradan onların sağ-salamat Yerə qayıtması "uğursuzluq içində uğur" kimi tarixə düşdü.
• 1997-ci il – Tiger Woods “The Masters” turnirini qazanan ən gənc və ilk afroamerikalı qolfçu kimi idman tarixində iz qoydu.
• 2005-ci il – Kardinal Jozef Ratzinger, sonralar Papa XVI Benedikt, Papa II İohann Pavelin dəfn mərasimini idarə etdi.
• 2017-ci il – BMT-nin Yəməndə elan etdiyi atəşkəs çağırışı reallaşmadı, münaqişə davam etdi.
• 2019-cu il – WikiLeaks qurucusu Julian Assange, Londonda Ekvador səfirliyində 7 illik sığınacaqdan sonra Britaniya polisi tərəfindən saxlanıldı.
• 2023-cü il – Sudanda hökumət qüvvələri ilə Sürətli Dəstək Qüvvələri arasında silahlı münaqişə başladı, bu da genişmiqyaslı vətəndaş müharibəsinə çevrildi.
• 2024-cü il – İran, Dəməşqdəki səfirliyinə edilən hücuma cavab olaraq İsrailə qarşı 300-dən çox dron və raketlə hücum təşkil etdi. İsrail və müttəfiqləri bu hücumların əksəriyyətini zərərsizləşdirdi. Böyük Britaniyanın baş naziri Rişi Sunak bu hücumu “məsuliyyətsiz” adlandıraraq beynəlxalq səylərə çağırış etdi.

-->